ความหมาย : สำนวนนี้ใช้กล่าวถึงคำพูดของคนเรา คำพูดแรงๆ ตรงๆ เหมือนน้ำร้อน มีความจริงใจ กับคำพูดดีๆ นิ่มๆ ฟังสบายๆ แต่เหมือนน้ำเย็นที่อาจจะมีอันตรายแฝงอยู่ เป็นการเตือนะวังคำพูด อย่าไว้ใจคนง่ายเกินไปนัก โดยเฉพาะคนที่พูดดี ท่าทางดี เหมือน น้ำร้อนปลาเป็น น้ำเย็นปลาตาย

ตัวอย่าง :

วิธีการพูดของคนเรามีหลายแบบ น้ำร้อนปลาเป็น น้ำเย็นปลาตาย บางคนก็พูดแรงๆ ตรงๆ มีความจริงใจ แต่ก็อาจจะทำให้คนฟังไม่พอใจ หากสิ่งที่กล่าวออกมานั้นส่งผลไม่ดีต่อตัวเอง หรือไม่เป็นไปตามที่ตัวเองต้องการ บางคนก็พูดดี นิ่มละมุน เหมือนท่านขุนหมื่น แต่ก็แฝงด้วยอันตราย ที่ยากจะหยั่งรู้ถึงความคิด ต้องดูปัจจัยอื่นเพิ่มเติม

การสอนคน ด่าคน หรือแนะนำอะไรก็ตาม ไม่จำเป็นต้องใช้คำพูดแรงๆ เหมือนน้ำร้อน คำพูดที่มีข้อคิดดีๆ พูดเพราะๆ ช่วยให้น่าฟัง และจดจำไปอีกนาน นึกถึงเมื่อไร ก็มีรอยยิ้มเกิดขึ้นเสมอ แต่บางคนจะขอบแนว น้ำร้อนปลาเป็น น้ำเย็นปลาตาย เวลาต้องการสอนอะไร ก็จะใช้คำพูดแรงๆ แม้จะมีความจริงใจ แต่ก็ทำให้ผู้ฟังรู้สึกไม่ดี แต่ก็บางครั้งก็จำเป็นต้องใช้ หากคนคนนั้นยังคิดไม่ได้สักที คำพูดแรงๆ ทำให้เจ็บและจำได้ดี จะใช้แบบใด ก็ต้องดูว่าคนรับฟังเป็นคนแบบใด

การใช้คำพูดต้องรู้จักดูคนและกาละเทศะ น้ำร้อนปลาเป็น น้ำเย็นปลาตาย คำพูดแรงๆ ตรงๆ แต่จริงใจ ควรใช้แบบใด และกับใคร ส่วนการพูดดี นิ่มละมุน ก็เช่นกัน พื้นฐานครอบครัวของแต่ละคนถูกสอนมาต่างกัน ต้องรู้จักใช้ให้เหมาะสม บางคนรับไม่ได้กับคำพูดแรงๆ แม้จะจริงใจก็ตาม ก็อาจจะเก็บไปคิดในทางไม่ดี ส่วนคนที่โตมาแบบลุยๆ การพูดจาดี แบบนิ่มละมุน บางครั้งกลับได้ผลกว่าการพูดแรงๆ