บทความนี้จะมาแนะนะวิธีลงทะเบียนบัตรประชาชนดิจิทัล หรือ Digital ID เพื่อใช้แสดงแทนบัตรจริง ซึ่งได้เริ่มใช้มาตั้งแต่ 10 ม.ค. 25666 ไม่ต้องพกบัตรจริง เมื่อต้องไปติดต่อหน่วยงานราชการ เพียงติดตั้งแอป D.DOPA ของกรมการปกครอง ก็จะแสดงรูปบัตรประชาชน และยังสามารถดูข้อมูล หรือ ทำรายการต่างๆ ได้เอง อีกหลายอย่าง เช่น แจ้งย้ายที่อยู่ ขอทะเบียนบ้านใหม่ ดูการใช้สิทธิ์เลือกตั้ง ฯลฯ

การให้บริการบัตรประชาชนเสมือนหรือ ดิจิทัล เพื่อใช้แสดงแทนบัตรจริง เป็นความสะดวกที่หน่วยงานการปกครองได้จัดทำขึ้นมา คนส่วนใหญ่ก็จะพกมือถือสมาร์ทโฟนกันอยู่แล้ว จึงสามารถใช้มือถือติดตั้งแอปเพื่อใช้งานได้เลย ขั้นตอนการลงทะเบียนก็ทำเองได้ง่ายๆ ที่บ้าน ไม่ต้องเดินทางไปที่เขต หรือ อำเภอ

พรบ. การปฏิบัติราชการทางอีเล็กทรอนิคส์ฯ มาตรา 14

"ประชาชนสามารถแสดงบัตรประชาชนทางดิจิทัล (Digital ID) ผ่านมือถือในแอป D.DOPA บนมือถือสมาร์ทโฟนได้ แทนการแสดงตนด้วยตัวบัตรประจำตัวประชาชนตัวจริงและเจ้าหน้าที่จะไม่สามารถปฏิเสธการแสดง Digital ID ของประชาชนได้"  (แต่ในความเป็นจริงแล้ว พกบัตรไปด้วยดีกว่า หากจะต้องไปติดต่อราชการ หรือ เอกชน ให้บัตรไปปลอดภัยกว่า ยื่นมือถือให้คนอื่นไปดู)

ลงทะเบียนบัตรประชาชนดิจิทัลแล้วทำอะไรได้บ้าง

1. เมื่อเข้าระบบแล้วจะสามารถตรวจสอบข้อมูลส่วนตัวของเราได้ ชื่อ นามสกุล หมายเลขบัตร การฉีดวัคซีน ที่อยู่
2. การลงทะเบียนของรับบริการล่วงหน้า เมื่อต้องการติดต่อสำนักงานด้านทะเบียน การรับรองเอกสาร
3. การทำธุรกรรมเพื่อขอเลขที่บ้าน
4. การแจ้งย้ายที่อยู่ตนเอง ในสำเนาทะเบียนบ้าน
5. การจัดการงานทะเบียนบางอย่างด้วยตนเอง ทำผ่านแอปได้
6. การดูข้อมูลการใช้สิทธิ์เลือกตั้ง
7. การใช้มือถือแสดงบัตรประชาชนแทนการพกใบจริง ตรงนี้น่าจะเป็นประโยชน์ ไม่ต้องพกบัตรจริง

วิธีลงทะเบียนด้วยตัวเอง

สำหรับใครที่ต้องการลงทะเบียนผ่านแอป ก็สามารถทำเองได้ ไม่ต้องเสียเวลาเดินทางไปที่เขต หรือ อำเภอ โดยจะมีขั้นตอนตามนี้

ติดตั้งแอป D.DOPA

ก่อนอื่นให้ติดตั้งแอป D.DOPA ของสำนักบริหารการทะเบียนกรมการปกครอง ใน iPhone หรือ แอนดรอยด์ก็ติดตั้งได้เหมือนกัน แต่จะติดตั้งได้เครื่องเดียวเท่านั้น (จากที่ได้ทดลองทำ ครั้งแรกติดตั้งใน iPhone แล้วก็ลองติดตั้งในแอนดรอยด์ ปรากฏว่าใน iPhone ได้ถูกลบออกไป )

เริ่มทำการลงทะเบียนด้วยตัวเอง

ติดตั้งแอป D.DOPA และเตรียมบัตรประชาชนให้พร้อม แล้วก็เริ่มทำการลงทะเบียนกันเลย
1. เตรียมบัตรประชาชนให้พร้อม
2. เข้าแอป D.DOPA แล้วแตะ เริ่มต้นการใช้งาน

3. อนุญาต เพื่อให้สามารถใช้กล้องได้
4. แตะ ต่อไป
5. การแจ้งเตือน แตะต่อไป

6. แตะเลือก ลงทะเบียนด้วยตนเอง
7. ข้อตกลงและเงื่อนไข เลื่อนลงให้สุด แล้วแตะ ยอมรับ
8. จะแสดงขั้นตอนการลงทะเบียน ว่ามีอะไรบ้าง แตะ ต่อไป

9. จะไปขั้นตอนการถ่ายบัตรประชาชนด้านหน้าและด้านหลัง ให้วางบัตรบนโต๊ะแล้วถือมือ โดยนำมาแนบกับพุง แล้วเคลื่อนมือถือขึ้นลง เพื่อให้บัตรอยู่ในกรอบ การถือด้วยมือจะไม่นิ่ง ทำให้โฟกัสยาก

10. การถ่ายภาพ ไม่ต้องกดถ่าย แค่พยายามเลื่อนกล้องให้บัตรประชาชนอยู่ในกรอบ ก็จะถ่ายเอง โดยจะปรากฏกรอบสีฟ้ารอบบัตร และข้อความ ถือบัตรค้างไว้ หากไม่แสดงหน้าจอนี้ แสดงว่า ยังโฟกัสไม่ได้ ก็ต้องขยับหาตำแหน่งไปเรื่อยๆ แนะนำให้ทำตามที่บอก ให้มือถือจกพุง แล้วเคลื่อนตัวแทนการใช้มือ หากมือไม่นิ่ง
11. ถ่ายหน้าบัตรเสร็จแล้ว ก็แตะ ตกลง ไปถ่ายหลังบัตร

12. การถ่ายหลังบัตร ก็ปฏิบัติเช่นเดียวกัน โฟกัสให้บัตรอยู่ในกรอบ และปรากฏเป็นกรอบสีฟ้า

13. จะไปขั้นตอนให้ยืนยันความถูกต้องของข้อมูล เช่น หมายเลขบัตรประชาชน ชื่อ นามสกุล แล้วคลิก ยืนยัน
14. ส่วนที่มีโอกาสผิดพลาด ก็คือ ชื่อ นามสกุล อย่างนามสกุลของผู้เขียน ตก ไม้เอก ทำให้ยืนยันไม่ผ่าน

15. ต่อไปจะเป็นขั้นตอนการถ่ายภาพใบหน้า ซึ่งง่ายกว่าการลงทะเบียนแอปเป๋าตังมาก ถ่ายๆ ก็ผ่านๆ เสร็จแล้วแตะ ยืนยัน ภาพใบหน้า

16. จะไปขั้นตอนการสร้างรหัสผ่าน จะต้องป้อน 2 ครั้งให้เหมือนกัน ส่วนรหัสผ่านนั้น อาจจะใช้หมายเลขบัตร ATM ก็ได้ ง่ายดี โดยเพิ่มตัวเลขเข้าไป เช่น หมายเลขบัตร ATM 6 ตัวใช้ 245165 ก็เพิ่มอีก 2 ตัว ให้เป็น 8 ตัว ใช้ตัวเลขอะไรก็ได้ ที่จำง่าย ที่สำคัญจดเอาไว้ด้วย
17. เสร็จแล้ว คลิก ยืนยอม

18. จะเข้าระบบรอสักพัก เสร็จแล้ว แตะ ข้าม
19. ตัวอย่างหน้าจอหลักของแอป จะแสดงภาพบัตรประชาชนเรา ซึ่งสามารถใช้ยืนยันตัวตนได้ ไม่ต้องพกบัตรจริง
- แตะ 1 ครั้งดูด้านหลัง
- แตะ 2 ครั้งแสดงเต็มจอ
20. ด้านล่างจะมีคำสั่งต่างๆ ที่สามารถตรวจสอบข้อมูลเพิ่มเติมของเราได้ ลองแตะเข้าไปดู เช่น ดูข้อมูลทะเบียนบ้าน การใช้สิทธิ์เลือกตั้ง

สรุป

การใช้แอปนี้เป็นความสะดวกสำหรับประชาชน เมื่อจะต้องไปติดต่อกับหน่วยงานราชการ ส่งของทางไปรษณีย์ หรือ ใช้บริการเอกชน แต่เชื่อเถอะว่า ติดบัตรจริงไปด้วยดีกว่า แรกๆ ก็ไม่เชื่อว่า เจ้าหน้าที่ทุกคนจะยอมรับบัตร แม้ว่าในกฏหมายจะระบุไว้ว่า เจ้าหน้าที่ห้ามปฏิเสธ คนมีความเรื่องมาก พกๆ ไปเถอะ อีกอย่างหากมือถือที่ใช้งานนั้นน ไม่ได้ต่อเน็ต ไม่มีเน็ต ก็จะใช้แอปนี้ไม่ได้ จะใช้แอปนี้ได้

ความปลอดภัย

ในช่วงแรกที่แอปกำลังพัฒนาอาจจะมีความผิดพลาดที่ตัวแอปและอาจจะทำให้ข้อมูลของเรารั่วไหลออกไปได้ จึงน่าจะรอดูสักระยะ นอกจากนี้ หากผู้ใช้งานมือถือไม่มีความรู้มากนัก มักจะชอบแตะติดตั้งแอปต่างๆ ชอบติดตั้งมั่วอยู่บ่อยๆ บางคนเวลาเห็นหน้าจอที่เด้งขึ้นมา แล้วบอกให้ทำนู่นนี่ ก็ทำตาม กลายเป็นการติดต้้งแอปอะไรก็ไม่รู้เต็มเครื่องไปหมด 

สุดท้ายอาจกลายเป็นการติดตั้งแอปอันตรายลงเครื่องด้วยความไม่รู้ กรณีนี้จะมีโอกาสสูงที่จะถูกแอปอันตรายเหล่านั้นแอบแคปหน้าจอดึงข้อมูลบัตรประชาชนไปใช้ได้ โดยเฉพาะคนสูงวัย ไม่มีความรู้ ก็อย่าทำจะดีกว่า หรือ อาจจะลงทะเบียนเพื่อใช้งานเฉพาะเวลาที่จะต้องไปติดต่อกับทางราชการ หรือ ตรวจสอบข้อมูลของตัวเอง หรือ อย่าเข้าระบบไว้ตลอดเวลา ก็น่าจะช่วยป้องกันได้