ไดเรคทอรี่ (อาจเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า Folder) เป็นการแบ่งพื้นที่ของดิสก์ออกเป็นส่วนๆ คล้ายๆ กับการสร้างลิ้นชักในตู้เก็บเอกสาร เพื่อเก็บไฟล์ เก็บโปรแกรมแยก จากกัน เพื่อความเป็นระเบียบ สำหรับ DOS เวอร์ชัน 6.22 หรือต่ำกว่า ชื่อไดเรคทอรี่จะยาวไม่เกินแปดตัวอักษรอาจจะมีนามสกุลด้วยก็ได้ แต่ไม่เกิน 3 ตัว ส่วน DOS 7.0 ขึ้นไป (DOS 7.0 เป็น DOS ที่มาพร้อมกับ Windows 95) จะมีชื่อได้ ยาวถึง 256 ตัวอักษร ในเครื่องคอมพิวเตอร์ของคุณควรที่จะสร้างไดเรคทอรี่เพื่อเก็บ ข้อมูลต่างๆ แยกไว้ให้เป็นระเบียบ ข้อดีก็คือทำให้การค้นหาข้อมูลสะดวก รวดเร็ว หากไม่มีการสร้างไดเรคทอรี่ ความ วุ่นวายย่อมจะเกิดขึ้น

คุณลองนึกภาพ หาก คุณมีแฟ้มเอกสารต่างๆ เช่น แฟ้มเอกสารข้อมูลลูกค้า 3000 คน รายรับรายจ่าย 1500 ใบ การเงิน 4200 ใบ แล้วคุณก็เก็บทุกอย่างไว้รวมกัน ไม่มีการสร้าง ไดเรคทอรี่ เพื่อแยกเก็บให้เป็นระบบระเบียบ อะไรจะเกิดขึ้นเมื่อใครสักคนต้องการข้อมูลเหล่านั้น

เพื่อความเข้าใจมากยิ่งขึ้น ในหน้าจอโปรแกรม Windows ให้ดับเบิ้ลคลิกที่ไอคอน My Computer แล้วดับเบิ้ลคลิกที่ไดรว์ C: เพื่อให้โปรแกรมแสดงข้อมูลในไดรว์ C:

ไอคอนสีเหลืองที่แทนความหมายของโฟลเดอร์ ก็เป็นตัวเดียวกับไดเรคทอรีบน Windows เรียกว่าโฟลเดอร์ แต่บน DOS เรียกว่า ไดเรคทอรี แต่ก็คือตัวเดียวกัน การสร้างไดเรคทอรีหรือโฟลเดอร์ ไว้เก็บไฟล์ จะช่วยให้สามารถแยกเก็บไฟล์เป็นกลุ่ม ประเภทเดียวกันไว้ด้วยกันได้ ลองนึกภาพการแบ่ง นักเรียนเป็นห้องๆ การ ค้นหานักเรียนจะทำได้ง่ายกว่าข้อมูลในคอมพิวเตอร์ก็เช่นเดียวกัน

ใน DOS การตั้งชื่อไฟล์จะมีข้อจำกัด ห้ามเกิน 8 ตัวอักษร บวกกับนามสกุลอีก 3 ตัวอักษร รวมกันก็ 11 ตัวอักษร ถ้าชื่อยาวกว่านี้ก็จะถูกย่อให้สั้นลง เช่น MY DOCUMENT <DIR> ถูกย่อเป็น MYDOCU~1 <DIR>

ประเภทของไดเรคทอรี
ไดเรคทอรีนั้นอาจแบ่งเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ ไดเรคทอรีที่คุณสร้างขึ้นมาเอง (เช่น My Music) เพื่อเก็บข้อมูลตามที่คุณต้องการ และไดเรคทอรีที่ถูกสร้างโดย โปรแกรมที่คุณได้ติดตั้งลงใน เครื่อง (เช่น Windows) ประเภทที่สองนี้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ จะสร้างขึ้นมาเอง เพื่อเก็บโปรแกรม นั้นให้เป็นระเบียบ จะได้ไม่ไป ปะปนกับโปรแกรมอื่น การที่จะรู้ว่าไดเรคทอรีใดเป็นที่เก็บโปรแกรมอะไร ก็ต้องศึกษาให้มากๆ รู้จักโปรแกรมให้มากๆ เข้าไว้ จากนั้นเมื่อพบไดเรคทอรีที่มีชื่อ เหมือนชื่อโปรแกรม ที่คุณรู้จัก ก็เดาได้เลยว่า นั่นเป็นไดเรคทอรีที่เก็บโปรแกรมนั้นๆ หลักการเดานี้มีความน่าเชื่อถือ พอสมควร ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับประสบการณ์ของ คุณด้วย

เนื่องจากชื่อไฟล์และไดเรคทอรี่ใน Windows สามารถตั้งได้ยาวถึง 256 ตัวอักษร ในการ แสดงผลบน Windows นั้น อาจไม่มีปัญหาอะไร แต่ในการแสดงผลบน DOS จะแสดงชื่อได้เพียง แปดตัวอักษรชื่อยาวๆ ก็จะถูกย่อให้สั้นลง เช่นจาก Program Files จะถูกย่อเป็น PROGRA~1 ส่วนไฟล์ที่ใช้ชื่อภาษาไทยจะกลายเป็นตัวยึกยือ อ่านไม่ออก
PROGRA~1 <DIR> 10-07-99 2:04a Program Files

ตัวอย่างไดเรคทอรี่หรือโฟลเดอร์ต่างๆ
Windows
Windows <DIR> 10-07-99 2:04a Windows
เป็นที่เก็บโปรแกรม Windows 95/98/ME/2000 หรือ XP ถูกสร้างขึ้นมาอัตโนมัติ เมื่อติดตั้ง Windows ลงเครื่อง ภายในก็จะมี ไดเรคทอรีย่อยๆ อีก เช่น
ชื่อโฟลเดอร์แบบย่อ วันที่สร้าง ชื่อโฟลเดอร์แบบยาว
SYSTEM <DIR> 10-07-99 2:04a SYSTEM
COMMAND <DIR> 10-07-99 2:04a COMMAND
SYSTEM32 <DIR> 10-07-99 2:05a SYSTEM32
CATROOT <DIR> 10-07-99 2:05a CATROOT
HELP <DIR> 10-07-99 2:05a HELP
CURSORS <DIR> 10-07-99 2:05a CURSORS
ALLUSE~1 <DIR> 10-07-99 2:18a All Users
JAVA <DIR> 10-07-99 2:05a JAVA
DRWATSON <DIR> 10-07-99 2:08a DRWATSON
CONFIG <DIR> 10-07-99 2:08a CONFIG
MEDIA <DIR> 10-07-99 2:08a MEDIA
MOTOROLA <DIR> 10-07-99 3:00a MOTOROLA
TEMP <DIR> 10-07-99 2:12a TEMP
APPLIC~1 <DIR> 10-07-99 2:06a Application Data
DESKTOP <DIR> 10-07-99 2:18a Desktop
STARTM~1 <DIR> 10-07-99 2:18a Start Menu
SENDTO <DIR> 10-07-99 2:18a SendTo
TWAIN <DIR> 10-07-99 3:40a TWAIN
TWAIN_32 <DIR> 10-07-99 3:40a TWAIN_32
MSAGENT <DIR> 09-05-00 5:19p Msagent
OFFLIN~1 <DIR> 09-05-00 5:29p Offline Web Pages
LOCALS~1 <DIR> 09-05-00 5:49p Local Settings
TSI32 <DIR> 09-19-00 3:10p TSI32

Progra~1 หรือ Program Files
PROGRA~1 <DIR> 10-07-99 2:04a Program Files
เป็นที่เก็บโปรแกมต่างๆ ที่ได้ติดตั้งไว้ในเครื่องของคุณ ภายในก็จะมีไดเรคทอรี่ย่อยๆ อีกเช่น
ชื่อโฟลเดอร์แบบย่อ วันที่สร้าง ชื่อโฟลเดอร์แบบเต็ม
COMMON~1 <DIR> 10-07-99 2:04a Common Files
CHAT <DIR> 10-07-99 2:04a CHAT
PLUS! <DIR> 10-07-99 2:04a PLUS!
DIRECTX <DIR> 10-07-99 2:06a DIRECTX
ONLINE~1 <DIR> 10-07-99 2:07a ONLINE~1
NETMEE~1 <DIR> 10-07-99 2:04a NetMeeting
ACCESS~1 <DIR> 10-07-99 2:04a Accessories
INTERN~1 <DIR> 10-07-99 2:04a Internet Explorer
FRONTP~1 <DIR> 10-07-99 2:04a FrontPage Express
OUTLOO~1 <DIR> 10-07-99 2:04a Outlook Express
UNINST~1 <DIR> 10-07-99 2:19a Uninstall Information
CEQUAD~1 <DIR> 10-07-99 3:02a CeQuadrat
NETWOR~1 <DIR> 10-07-99 3:21a Network Associates
YAMAHA <DIR> 03-16-00 12:36a YAMAHA
WINAMP <DIR> 08-27-00 2:20a Winamp
MJUICE~1 <DIR> 08-27-00 2:20a Mjuice Media Player
POWERQ~1 <DIR> 08-27-00 10:13a PowerQuest
MACROM~1 <DIR> 08-27-00 10:45a Macromedia
ALLAIRE <DIR> 08-27-00 10:50a Allaire
BRADBURY <DIR> 08-27-00 10:50a Bradbury
SWISH1~1 01 <DIR> 08-27-00 10:54a Swish 1.01
XMPLAYER <DIR> 08-27-00 11:26a xmplayer
JAVASOFT <DIR> 08-27-00 11:37a JavaSoft
WINDOW~1 <DIR> 08-27-00 11:27a Windows Media Player
THUMBS32 <DIR> 08-27-00 11:37p Thumbs32
WEBPUB~1 <DIR> 09-05-00 5:25p Web Publish
MICROS~1 <DIR> 09-05-00 5:17p Microsoft Office
WINZIP <DIR> 09-05-00 6:21p WinZip
ADOBE <DIR> 09-06-00 4:48p Adobe
LAPLIN~1 <DIR> 09-19-00 3:10p LapLink 2000

รายละเอียดเกี่ยวกับไดเรคทอรีต่างๆ
ภายใน PROGRA~1 หรือ Program Files
Micros~1 หรือ Microsoft Office
เป็นที่เก็บโปรแกรม Word, Excel, PowerPoint Outlook และ Access
Access~1 หรือ Accessories
เป็นที่เก็บโปรแกรมในกลุ่ม Accessories อยากรู้ว่ามีโปรแกรมอะไร บ้างให้คลิกปุ่ม Start>>Programs>>Accessories รายชื่อโปรแกรมที่ปรากฏขึ้นมาก็ คือโปรแกรมต่างๆ ที่อยู่ใน โฟลเดอร์นี้
ADOBE
เป็นที่เก็บไฟล์หรือโปรแกรมของบริษัท Adobe เช่น Photoshop, PageMaker
WINZIP
เป็นที่เก็บโปรแกรม Winzip โปรแกรมช่วยบีบย่อไฟล์และแตกไฟล์ซิพ
LAPLIN~1 หรือ LapLink 2000
เป็นโปรแกรมช่วยในการถ่ายโอนข้อมูลระหว่างเครื่อง
Recycle
เป็นที่เก็บไฟล์ที่ถูกลบไปแล้ว
Mydocu~1 หรือ My Document
เป็นที่เก็บไฟล์ที่คุณได้สร้างขึ้นมา อาจเป็นงานที่พิมพ์ใน Word หรือ Excel ฯลฯ หากติดตั้ง Windows 98 ไว้
เพราะฉะนั้นการดูว่าภายในเครื่องมีโปรแกรมอะไรบ้างอาจเดาจากชื่อไดเรคทอรี่เหล่านี้ ดูส่วนชื่อโฟลเดอร์แบบเต็ม ชื่อ ที่ปรากฏก็คือชื่อของโปรแกรมต่างๆ ภายใน เครื่อง (แต่ไม่ทั้งหมด) อาจพิมพ์คำสั่ง DIR C:\PROGRA~1 แล้วกด Enter เพื่อดูรายชื่อโฟลเดอร์ต่างๆ เหล่านี้