ความหมาย : สำนวนนี้แนะนำการประพฤติปฏิบัติตนเมื่ออยู่บ้านผู้อื่น โดยเฉพาะญาติผู้ใหญ่ ต้องทำตัวให้เป็นประโยชน์ อยู่บ้านท่านอย่านิ่งดูดาย ปั้นวัวปั้นควายให้ลูกท่านเล่น อย่าอยู่เฉย ต้องช่วยทำงานอะไรที่ทำได้ก็ช่วยทำ
ตัวอย่าง :
การไปพักอาศัยอยู่บ้านใครสำหรับคนไทยเราแล้ว ก็เป็นเรื่องปกติที่จะต้องช่วยเหลือเจ้าของบ้าน ในเรื่องต่างๆ ตามแต่กำลังความสามารถ อยู่บ้านท่านอย่านิ่งดูดายปั้นวัวปั้นควาย ให้ลูกท่านเล่น มีอะไรช่วยกันได้ ก็ช่วยกันไปซึ่งคนไทยส่วนใหญ่น้อยคนจะนิ่งดูดาย ไม่ทำอะไรเลย เมื่อไปอยู่บ้านคนอื่น และหากทำตัวเช่นนั้น ย่อมจะโดนตำหนิติฉินลับหลัง
สำหรับคนขี้เกียจและไม่มีความละอายไม่มีมารยาท การไปอยู่บ้านใครก็มักจะสร้างปัญหาเดือดร้อน ไม่ช่วยอะไรแต่อาจยังสร้างปัญหา ต่างจากคนดีซึ่งไปอยู่บ้านใครก็มักจะไม่นิ่งดูดาย อยู่บ้านท่านอย่านิ่งดูดายปั้นวัวปั้นควาย ให้ลูกท่านเล่น พยายามช่วยเหลือเจ้าของบ้านเท่าที่จะสามารถทำได้
การเป็นผู้น้อย อายุน้อยกว่า หากคบกับผู้ใหญ่ อาวุโสมากกว่า โดยเฉพาะผู้ที่มีฐานะร่ำรวย การคบคนเหล่านี้ก็ต้องดูให้ดี ว่ามีความเป็นผู้ใหญ่ที่ดีหรือไม่ อย่างการไปพักอยู่อาศัยอยู่บ้านญาติหรือผู้ใหญ่เหล่านี้ ตามมารยาทของคนไทยเรา ผู้น้อยนั้นก็ต้องทำตัวให้เป็นประโยชน์ อยู่บ้านท่านอย่านิ่งดูดาย ปั้นวัวปั้นควายให้ลูกท่านเล่น ทำตัวให้เป็นประโยชน์ช่วยเหลือเท่าที่จะช่วยได้ตามกำลังความสามารถ แต่...
แต่สำหรับคนรวย ที่มีทรัพย์สมบัติจำนวนมาก ก็ต้องระวัง การไปอยู่บ้าน การไปช่วยเฝ้าทรัพย์สมบัติเหล่านั้นก็อาจจะเป็นอันตรายกับชีวิตของตัวเอง หากมีโจรผู้ร้ายที่ตั้งใจมาปล้นชิง เรื่องแบบนี้ก็ต้องระวังตัวไว้เช่นกัน หากเจอผู้ใหญ่นิสัยไม่ดีแทนที่จะหาวิธีป้องกันทรัพย์สินของตัวเองด้วยวิธีที่ไม่ทำให้คนอื่นเดือดร้อน แต่บางคนนั้นกลับใช้เล่ห์เหลี่ยมหลอกล่อใช้คนที่อยู่รอบตัวให้ไปช่วยเฝ้าสมบัติของตน ซึ่งก็จะเป็นอันตรายอย่างแน่นอน และบางครั้งการช่วยเหลือในบางเรื่อง ก็ล้วนเป็นเรื่องอันตราย ซึ่งอีกฝ่ายอาจจะถือโอกาสใช้ช่วยงาน เพราะเห็นว่าเกรงใจ ก็เลยเอาเปรียบ ผู้เชียนเจอมากับตัว โดนหลอกพอไปทวงเงินกู้บ้าง เพราะตัวเองเป็นผู้หญิงไม่กล้วไปคนเดียว แต่ก็ไม่บอกให้รู้ว่า จะไปไหน ไปบ้านใคร บางครั้งก็มีเรื่องทะลาะวิวาทกัน ขึ้นโรงพัก เป็นคดีความก็มี ผู้ใหญ่มีหลายประเภท ต้องระวัง ไม่เช่นนั้นก็อาจกลายเป็น วัว เป็น ควาย ให้ท่านหลอกใช้
ตามมารยาทของคนไทยเรานั้น การไปอยู่บ้านผู้อื่นโดยเฉพาะ บ้านผู้หลักผู้ใหญ่ อาจเป็นญาติที่เคารพ หรือคนรู้จักก็ตาม ต้องไม่ทำตัวขี้เกียจ อยู่บ้านท่านอย่านิ่งดูดายปั้นวัวปั้นควายให้ลูกท่านเล่น ผู้น้อยต้องทำตัวให้เป็นประโยชน์ ช่วยเหลือในเรื่องที่สามารถช่วยได้
