เมื่อเกิดความผิดพลาดหรือเกิดปัญหาใดๆ เกี่ยวกับเรื่องใดก็ตาม คนเราส่วนใหญ่มักจะโทษคนอื่นหรือปัจจัยภายนอก มากกว่าโทษ ตัวเอง มีแต่คนฉลาดเท่านั้นที่จะโทษตัวเองและพยายามปรับปรุงแก้ไขตนเองไม่ให้เกิดความผิดพลาดซ้ำอีก เพราะรู้ว่านี่คือวิธีแก้ปัญหา ที่ต้นเหตุอย่างแท้จริง

ความผิดพลาดใดๆ ก็ตามแม้จะเป็นความผิดพลาดของผู้อื่น แต่หากคนผู้นั้นมีความเกี่ยวข้องกับเรา หรือเรามีโอกาสแก้ไขได้ ก็ต้อง โทษตัวเองไว้ก่อน เช่น ลูกหลานมีนิสัยเห็นแก่ตัว เพราะเราเลี้ยงลูกแบบตามใจ ก็ต้องโทษตัวเราเองก่อน แล้วปฏิบัติตัวใหม่ ใครที่จะเข้า ใกล้เรา ต้องปฏิบัติในแบบที่เราเป็นไม่เช่นนั้นก็จะไม่ยอมรับ เราปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบ ใครอยากคบ ก็ต้องทำตัวแบบเดียวกัน คนใกล้ตัว ก็ยากจะสร้างปัญหาให้เรา เป็นต้น

ข้อดีข้อเสียของการชอบโทษคนอื่น

ข้อดีของการชอบโทษคนอื่นนั้นมีน้อยมาก และบุคคลผู้นั้นจะต้องมีพระเดชพระคุณ ชี้เป็นชีตายคนที่โดนตำหนิหรือกล่าวโทษ ต้อง มีคุณธรรม กล่าวโทษเพื่อให้ปรับปรุงตัวเองให้ดีขึ้น หากผิดไปจากนี้ ก็มักจะเป็นการสร้างศัตรูเสียมากกว่า เพราะไม่มีใครที่ไม่โกรธแค้น เคืองเมื่อมีคนมากล่าวโทษตนเอง แม้จะเป็นฝ่ายผิดก็ตาม

ส่วนข้อเสียของการชอบโทษคนอื่นนั้นมีมากเหลือเกิน การชอบกล่าวโทษคนอื่น บางคนก็ติดเป็นนิสัย ต้องโทษคนอื่นไว้ก่อน ตัวเอง นั้นดีที่สุด ไม่มีข้อผิดพลาดใดๆ ทั้งสิ้น แม้จะเห็นอยู่ตำตา หลักฐานแน่นหนา ก็ยังไม่วายไปกล่าวโทษคนอื่น คนแบบนี้จะไม่มีความสุข เช่น

1. กลายเป็นคนคิดลบ ชอบจับผิดคนอื่น วันๆ คิดแต่เรื่องไม่ดีซึ่งก็เหมือนฉีดสารพิษใส่ตัวเองตลอดเวลา เพราะสร้างสิ่งไม่ดีใส่ตัวเอง ตลอดเวลา

2. กลายเป็นคนเจ้าอารมณ์ ขี้หงุดหงิด เอาแต่ใจตัวเอง ไม่พอใจหากใครทำให้ขัดใจ และพร้อมจะโทษคนอื่นทันที ว่าเป็นสาเหตุ เรื่อง เล็กเท่ามด แต่มักจะทำให้เป็นเรื่องใหญ่เท่าช้าง เพือระบายความสะใจ

3. ในใจไม่มีความสุข เพราะมีแต่อารมณ์ขุ่นเคืองอยู่ตลอดเวลา เพราะในใจคิดแต่เรื่องไม่ดี หรือเก็บเรื่องไม่ดีไว้กับตัวมากเกินไป

4. กลายเป็นคนขี้อิจฉา ใครเด่นกว่าตัวเองไม่ได้

5. ไม่มีใครคบ ไม่มีใครกล้าเข้าใกล้ เพราะกลัวว่าหากทำสิ่งใดไม่ถูกต้อง ก็จะถูกกล่าวโทษ ถูกตำหนิ แต่ตัวเองกลับโกรธคนรอบข้าง ที่ ไม่เห็นความดีของตัวเอง ยังคิดว่าตัวเองนั้นดี คนไม่เลือกตนเอง ไม่คบตนเองเป็นพวกโง่

6. มีแต่ความอาฆาตแค้น บางคนอาจจะเคยมีปัญหาร้ายแรงเกิดขึ้นในชีวิต ก็จะเกิดความอาฆาตแค้น คนที่เข้ามาเกี่ยวข้องกับเรื่องร้าย ที่เคยเกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็นคนผิดหรือไม่ก็ตาม ใครเข้ามาเกี่ยวข้องก็จะโทษไว้ก่อน

หากเจอะเจอคนประเภทนี้ ต้องพิจารณาให้ดี ก่อนจะคบหาหรือให้ความช่วยเหลือใดๆ เพราะหากเจอคนประเภทชอบโทษคนอื่น และมีความอาฆาตรุนแรง ก็ไม่ควรเข้าใกล้ การกระทำสิ่งใดของคนเราก็ตามมีโอกาสเกิดความผิดพลาดขึ้นมาได้เสมอ คนเรามีโอกาส ผิดพลาด แต่คนที่ชอบโทษคนอื่น บางคนนั้นน่ารำคาญมาก จ้องจับผิดอย่างเดียว และพร้อมจะกล่าวโทษคนรอบข้างทันที

การไม่ยุ่งกับคนเหล่านี้เป็นเรื่องดี เพราะบางคนนั้นมีความอาฆาตรุนแรง แม้เวลาจะผ่านไปหลายปี ก็ยังไม่หยุดแรงอาฆาต ทั้งๆ ที่ อาจตัวเองเป็นฝ่ายผิดก็ตาม การคบคนแบบนี้ ไม่มีประโยชน์ ซึ่งคนไทยไม่น้อยที่เป็นแบบนี้

หากหลีกเลี่ยงไม่ได้จะต้องคบคนแบบนี้ ก็จะต้องมีจุดยืนที่ชัดเจนในเรื่องการชอบโทษคนอื่น อย่าไปอวย หรือให้ท้าย จะยิ่งได้ใจ การ วางตัวการปฏิบัติตัว ต้องอยู่บนความถูกต้อง เป็นตัวของตัวเอง เพื่อไม่ให้คนประเภทนี้กล้าพูดหรือทำอะไรมากไปกว่านั้น เพราะรู้ว่าเรา ไม่ยอมรับ และจะเริ่มเรียนรู้เอง ไม่ต้องบอกไม่ต้องสอนอะไร ถ้าเลวร้ายมากก็ไม่คบ บางคนมีพฤติกรรมก้าวร้าวมาก วางตัวห่างๆ เพื่อไม่ให้กล้าพูดอะไรมากนัก ปิดปาก ด้วยการตั้งกำแพงที่มองไม่เห็นมากั้นไว้ บางคนอาจจะสามารถคิดเองได้ ย้อนกลับมามองตัวเอง เมื่อรู้ว่าผิด ก็จะเริ่มปรับเปลี่ยนตัวเอง แต่คนที่คิดไม่ได้เลย ก็ต้องปล่อยทางใครทางมัน

ข้อดีข้อเสียของการโทษตัวเอง

การโทษตัวเองจะมีข้อดีมากกว่าข้อเสีย คนมีปัญญาจะโทษตัวเองไว้ก่อน เพราะความผิดพลาดใดๆ ก็ตามที่ตัวเองมีส่วนเกี่ยวข้อง หรืออาจเป็นส่วนหนึ่งของปัญหาที่เกิดขึ้น วิธีแก้ไขที่ดีที่สุดก็คือ ต้องแก้ไขที่ตัวเองก่อนจะโทษคนอื่น

ถ้าแต่ละคนเป็นคนแบบนี้ แม้จะมีความผิดพลาดเกิดขึ้น ก็จะน้อยที่สุด เพราะต่างก็จะพยายามแก้ไขตัวเอง ไม่มีการเอาแต่โทษคนอื่น ทั้งๆ ที่ตัวเองเป็นฝ่ายผิด เพราะการโทษคนอื่น บางทีคนเหล่านั้นก็ไม่รู้ตัวว่าทำอะไรผิด หรือรู้ตัวแต่เป็นคนนิสัยไม่ดี ตั้งใจทำเรื่องไม่ดี อยู่แล้ว จึงไม่มีประโยชน์ ที่จะไปกล่าวโทษ ให้เสียเวลา

บางครั้งอาจจะมีบางคนไหว้วานให้ช่วยเหลือเรื่องต่างๆ ไม่ยอมทำเอง เพราะหากเกิดความผิดพลาด ก็จะหาแพะได้ไม่ยาก รู้ว่าจะ ต้องโทษใคร หากเจอคนประเภทนี้ บางทีก็ต้องพูดตรงๆ บอกตรง ไม่ขอให้ความช่วยเหลือใดๆ หากเกิดความผิดพลาดจะถูกกล่าวโทษ โดยเฉพาะหากเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับสิ่งมีชีวิต

การโทษตัวเอง จะทำให้เรารู้ว่า ทำผิดเรื่องใด อย่างไร และปรับปรุงแก้ไขตัวเองให้ดียิ่งขึ้น ส่วนคนรอบข้าง คนรอบตัวนั้น เราอยาก จะให้ปฏิบัติตัวกับเราอย่างไร ก็อยู่ที่การวางตัวของเรา หากมีนิสัยที่ต่างกัน เราเป็นคนปฏิบัติดี พูดดี คิดดี แต่อีกฝ่ายเป็นคนเห็นแก่ตัว ก็อย่าได้ให้โอกาสอีกฝ่ายได้เอาเปรียบเรา อย่าเปิดโอกาส อย่าคบหา วางตัวให้ห่าง ปัญหาก็จะไม่เกิด เป็นต้น

อยู่คนเดียวให้เหงาตาย อย่าไปคบคนต่างสไตล์ให้ปวดหัว