ความหมาย : สำนวนนี้ มักจะใช้พูดเตือนสติเกี่ยวกับคำพูดของคนเรา คำพูด คำจาที่ไพเราะ น่าฟัง แต่ทำ ให้เกิดความเดือดร้อน เพราะขาดสติ หลงเชื่อ และทำตามจนสร้างปัญหาตามมา แต่คำพูดแรงๆ มักทำให้ได้สติกลับคืนมาเร็วขึ้น หวานเป็นลมขมเป็นยา คำพูดหวานๆ หลงเชื่อแล้ว นำไปปฏิบัติตาม อาจทำให้เกิดปัญหาตามมา คำพูดหวานๆ หลงเชื่อแล้ว อาจจะโดนหลอก ทำให้เสียทรัพย์ เสียเวลา ส่วนคำพูดแรงๆ เหมือน ขมเป็นยา เป็นคำพูดที่ช่วยเตือนสติ ให้มีสติเร็วขึ้น ซึ่งอาจ จะเป็นการด่า การประชด ดูถูก ดูแคลนหรือพูดแรงๆ เพื่อให้ผู้ฟังได้มีสติกลับคืนมาและรู้ว่าตัวเองกำลังเดินผิดทางหรือถูกหลอก และกำลังจะเกิดปัญหาใหญ่ตามมา หากยังไม่ยอมหยุด จึงต้องพูดแรงๆ เพราะพูดจาไพเราะ เตือนด้วยคำพูดดีๆ แล้วก็ยังไม่ฟัง ก็ต้องด่าแรงๆ
ตัวอย่าง :
หวานเป็นลมขมเป็นยา สำนวนเกี่ยวกับคำพูดที่ต้องระวัง หวานเป็นลม จะเป็นคำพูดที่มีความไพเราะน่าฟัง บางคนแอบชอบ คนที่มีคู่ครองอยู่แล้วซึ่งเป็นคนเจ้าชู้ คารมดีพูดจาไพเราะจึงหลงเชื่อเกิดความรักความชอบ คำพูดหวานๆ จึงทำให้หลงจนขาดสติ และมักจะนำมาซึ่งปัญหาเดือดร้อนในภายหลัง ส่วนการใช้คำพูดเตือนสติให้คิดได้ บางครั้งพูดจาดีแนะนำดีๆ เขามีลูกมีเมียมี ครอบครัวอยู่แล้วไม่ควรที่จะไปข้องเกี่ยว การแนะนำดีๆ อาจจะไม่สำนึก ยังเรียกสติกลับคืนมาไม่ได้ ก็จำเป็นจะต้องใช้คำพูด แรงๆ เหมือนใช้ยาขม ยาแรง อาจจะเป็นการด่าแรงๆพูดจาแรงๆ เพื่อให้มีสติและคิดได้
แต่เรื่องแบบนี้ไม่ใช่จะสามารถยุติได้ง่ายๆ การหลงเชื่อคำพูดของคนที่พูดจาไพเราะอ่อนหวานกว่าจะเรียกสติกลับคืนมาได้นั้น มักจะเกิดความเสียหายไปบ้างแล้วหรือเกิดความเสียหายไปอย่างมาก จนหมดตัวแล้ว จนตาสว่างแล้ว เมื่อนั้นจึงจะยอมเชื่อ น้ำตาไหลเป็นทาง คิดได้แล้ว สำนักได้แล้ว ซึ่งบางคนก็อาจจะสายไปแล้ว โดนหลอกให้โอนเงิน โอนทรัพย์สินเป็นของตัวเองไป เรียบร้อยแล้ว สำหรับคนที่อยู่ในห้วงอารมณ์แบบนี้ อย่างคนที่กำลังมีความรัก หรือคนที่กำลังมีความหวังที่จะได้อะไรบางอย่าง กำลังรัก กำลังหลง การพูดการตือนด้วยคำพูดดี หวานไพเราะ จับใจแค่ไหน หรือพูดแรงเพียงใด บางทีก็ไม่ฟังก็ต้องรออย่างเดียว ให้ประสบการณ์ได้เกิดกับคนผู้นั้นด้วยตัวเองต่อไปก็จะเกิดความเชื่อ เพราะได้ผ่านประสบการณ์ตรงมาด้วยตัวเองแล้วนั่นเอง คน ส่วนใหญ่มักจะเป็นแบบนี้
ผู้หญิงบางคนชอบผู้ชายเจ้าชู้เพราะพูดจาไพเราะ อยู่ใกล้แล้วมีความสุข น่าค้นหา น่าติดตาม แม้จะมีใครเตือนก็ไม่ฟัง เตือน ด้วยคำพูดที่ดีก็แล้ว ใช้คำพูดแรงๆ ก็ยังไม่ได้ผล กรณีอย่างนี้ก็จะเข้าทำนอง หวานเป็นลม ขมเป็นยา เจอคำพูดหวานๆ เข้าไปก็ ทำให้เกิดความหลงใหล ขาดสติ แต่เมื่อเจอคำเตือนแรงๆ ของเพื่อนฝูงก็อาจทำให้มีสติและคิดได้ ถอนตัวออกมาได้เสียก่อนโดย ไม่เกิดความเดือดร้อน
ในช่วงเวลา ที่มีความต้องการบางสิ่งบางอย่างอย่างมาก ก็อาจทำให้ขาดสติ หลงเชื่อไปกับคำพูด ไพเราะอ่อนหวาน จากคนที่ มาเสนอผลประโยชน์ เข้าทำนอง หวานเป็นลม ขมเป็นยา อย่างการซื้อรถยนต์ใหม่ป้ายแดง ก่อนหน้านั้นก็รู้ทั้งรู้ว่าตัวเองนั้นคง จะผ่อนไม่ไหว รายจ่ายที่เกิดขึ้นแทบจะเอาไม่อยู่หรือต้องมีปัญหาแน่นอนในอนาคต แต่หากมีเซลล์สาวสวย น่ารัก มาแนะนำ มา เสนอ โปรโมชั่นดีๆ พูดจาไพเราะ อ่อนหวาน ก็อาจเคลิบเคลิ้ม ไปกับคำเชิญชวน โดยขาดสติพิจารณาอย่างรอบคอบ ว่าตัวเอง นั้นจะสามารถผ่อนได้หรือไม่ การเตือน ของคนรอบข้าง เพื่อดึงสติกลับมานั้นหากใช้คำพูดดีๆ พูดกันดีๆไม่ได้ผลก็อาจจะต้องด่า แรงๆ เพื่อให้คิดได้
การพูดจาหว่านล้อมด้วยคำพูดที่ไพเราะย่อมมีโอกาสประสบความสำเร็จ แม้ว่าจะชักชวนไปในทางที่ไม่ดีก็ตาม บางคนแม้รู้ ว่ากำลังถูกหลอกแต่ก็ยินยอม เข้าทำนอง หวานเป็นลมขมเป็นยา คำพูดหวานๆ ที่ทำให้ชวนเชื่อ อาจทำให้เกิดปัญหาในภายหลัง เช่นการออดอ้อนขอยืมเงิน หรือชวนลงทุน ชวนซื้อสินค้าหรือชวนทำอะไรบางอย่างที่ต้องมีการลงทุน หากเชื่อก็อาจทำให้เกิด ปัญหาตามมา ส่วนการพูดเตือนสติคนที่หลงผิดเหล่านั้นก็อาจจะต้องใช้คำพูดแรงๆ หากใช้คำพูดดีๆ แล้วไม่ได้ผล เพราะบางคน นั้นกำลังหลง ในเรื่องนั้นอย่างหัวปักหัวปำใครพูดอะไรบอกอะไรก็ไม่เชื่อ หูบอด ใจบอด
