อาการปวดตามข้อต่อสำคัญๆ ข้อเท้า ปวดเข่า เอว มักจะเริ่มพบเมื่ออายุมากขึ้น ยกเว้นคนที่เล่นกีฬาหรือออกกำลังกายหนักๆ ก็จะมีอาการเจ็บปวดเร็วกว่านั้น เพราะใช้งานข้อเท้าและข้อเข่ามากเกินไป เมื่อเริ่มมีอาการเจ็บป่วยแล้ว ก็สามารถใช้การออกกำลังกายเพื่อรักษาหรือช่วยบรรเทาอาการเจ็บปวดเบื้องต้นด้วยตนเองได้ไม่ยาก

จากประสบประการณ์ส่วนตัวกับการเป็นนักกีฬาตะกร้อ เล่นตำแหน่งตัวฟาด ตีลังกาตบลูก ซึ่งเป็นตำแหน่งที่ใช้ร่างกายค่อนข้างหนัก และส่งผลให้เจ็บป่วยในภายหลังได้ อาการเจ็บข้อเท้า เพราะข้อเท้าพลิก และอาการปวดหัวเข่า เพราะเวลาเตะลูก ต้องยืนทรงตัวด้วยเท้าข้างหนึ่ง เมื่อต้องรับน้ำหนักนาน ข้อก็จะเสื่อมเร็ว อายุไม่ถึง 30 บางคนก็เริ่มมีอาการปวดจนกว่าจะสิ้นอายุขัย

หากย้อนกลับไปได้ ผมจะไม่เล่นกีฬาหรือออกกำลังกายหนักๆ แบบนั้นอย่างเด็ดขาด มีลูกหลานก็จะสอนเหมือนกันว่า ถ้าไม่คิดจะเอาดีเป็นนักกีฬาอาชีพที่สามารถทำเงินเพื่อไว้รักษาตัวเองได้ในอนาคตแล้วก็อย่าไปหักโหม ควรเล่นกีฬาหรือออกกำลังกายแต่พอดี

การป้องกันดูแลข้อเท้า ข้อเข่า เบื้องต้น

ก่อนจะไปว่ากันเรื่องการรักษา เรามากันเรื่องการป้องกันหรือการดูแลข้อเท้า ข้อเข่ากันก่อน เพราะนี่คือการแก้ที่ต้นเหตุ ข้อต่อต่างๆ โดยเฉพาะข้อใหญ่ๆ อย่างข้อเท้า หรือข้อเข่า จะเป็นตำแหน่งที่กระดูกมาเชื่อมต่อกัน มีกระดูกอ่อนและฟองน้ำรองรับ หุ้มด้วยกล้ามเนื้อ สิ่งสำคัญก็คือกล้ามเนื้อโดยรอบ ส่วนนี้จะช่วยปกป้อง ส่วนอื่นๆ ได้ เมื่อคิดจะออกกำลังกายหนักๆ ก็ต้องออกกำลังกายกล้ามเนื้อที่หุ้มข้อทุกจุดให้แข็งแรงก่อน ข้อเท้า ข้อ เข้า เอว คอ ข้อมือ ข้อศอก ไหล่ ทุกจุดที่เป็นข้อต่อ ต้องออกกำลังกายให้กล้ามเนื้อโดยรอบแข็งแรง ก็จะช่วยลดอาการบาดเจ็บได้

เมื่อนึกย้อนไปถึงการเล่นกีฬาของตัวเองในขณะนั้นอายุไม่ถึง 20 ยังแข็งแรง แต่ก็เริ่มมีปัญหาแล้ว ก่อนเล่นกีฬาอย่างมากก็วอร์มเบา ยืดเส้นยืดสาย ซึ่งเป็นการช่วยในเรื่องความยืดหยุด แต่ไม่ได้ช่วยให้กล้ามเนื้อที่หุ้มข้อต่อต่างๆ แข็งแรงแต่อย่างใด จึงทำให้มีโอกาสเจ็บป่วยได้นั่นเอง ดังนั้นหากมีลูก หลานหรือแม้แต่ตัวเองที่คิดจะเล่นกีฬาหนักๆ ต้องใส่ใจตรงนี้ให้มากๆ ศึกษาในเรื่องวิทยาศาสตร์กีฬาด้วย จะช่วยให้เล่นกีฬาอย่างถูกต้อง ไม่ต้องทรมานในภายหลัง เมื่อมีอายุมากขึ้น

รักษาอาการปวดข้อเท้าปวดเข่าเบื้องต้น

เมื่อมีอาการปวดส่วนต่างๆ เหล่านี้ ไม่ว่าจะเกิดจากการบาดเจ็บเพราะเล่นกีฬาหรืออายุมากขึ้นก็ตาม การออกกำลังกายข้อต่อเหล่านี้จะช่วยรักษา หรือบรรเทาอาการเจ็บปวดได้.

จากประสบการณ์ส่วนตัวที่มีอาการเจ็บปวดเรื้อรังกับจ้อเท้า หัวเข่ามานานเป็นสิบปี พอได้ออกกำลังกานเพื่อบริหารกล้ามเนื้อรอบข้อเท้าและหัวเข่า ด้วยการปั่นจักรยาน อาการปวดก็หายไป เพราะกล้ามเนื้อที่แข็งแรงช่วยประคองอวัยะข้างใน แต่ก็ต้องทำอย่างต่อเนื่อง ห้ามหยุด ถ้าหยุดกล้ามเนื้อเริ่ม อ่อนแอ ก็มีอาการเจ็บป่วยเหมือนเดิม

การออกกำลังกายมีอีกหลายวิธี ไม่ใช่ปั่นจักรยานอย่างเดียว เช่น นั่งเก้าอี้ ตัวตรง ยกขาเหยียดไปข้างหน้า แล้วพับเข้าหาตัว เพื่อบริหารข้อเข่า หรือ ยกขาเหยียดไปข้างหน้า เท้าตรง แล้วขยับข้อเท้าไปข้างหน้า

การออกกำลังกายกล้ามเนื้อของข้อต่อบริเวณอื่น

แม้จะมีอายุมากแล้วก็ไม่ใช่ปัญหา เพราะกล้ามเนื้อของเรานั้นยังสามารถออกกำลังให้แข็งแรงได้ คนอายุ 70 ยังปั่นจักรยานได้วันหลักร้อยกิโลเมตร กันเลย ตัวอย่างการออกกำลังส่วนต่างๆ

ข้อมือ ข้อศอก ไหล่

การออกกำลังกายข้อต่อเหล่านี้ ทำได้ง่ายๆ ด้วยการใช้ดัมเบล หรือที่บริการนิ้ว อุปกรณ์เหล่านี้จำเป็นต้องใช้ หากออกกำลังกายบ่อยๆ โดยเฉพาะ ในคนมืออายุ บางคนไม่ออกกำลังกาย การหกล้มอาจจะทำให้เป็นอัมพาตได้ แต่หากกล้ามเนื้อแข็งแรงก็จะช่วยได้

อาการปวดหลังก็เช่นกัน ต้องออกกำลังกายให้กล้ามเนื้อหลังแข็งแรง ก็จะไม่มีอาการปวดหลังมารบกวน แต่ห้ามหยุด กล้ามเนื้ออ่อนแอเมื่อไหร่ จะ นั่งนานไม่ได้ อาการปวดหลังจะถามหาทันที ซึ่งก็มีท่าออกกำลังหายหลายท่า แต่ผมจะชอบโหนบาร์เดี่ยวมากกว่า

การบริหารกล้ามเนื้อต้นคอ ด้วยการนอนหงาย แล้วกระดกต้นคอ ซึ่งเพื่อนที่เป็นนักกีฬารักบี้จะออกกำลังกายแบบนี้เป็นประจำ แต่ตอนนั้นก็ไม่เช้า ใจว่าทำไมทำไม เพิ่งจะมาเข้าใจตอนนี้นี่เอง ว่าเมื่อกล้ามเนื้อแข็งแรง ก็จะช่วยป้องกันอาการเจ็บป่วยได้นั่นเอง

การเล่นกีฬาหรือออกกำลังกายเป็นกิจกรรมที่ดีต่อสุขภาพแต่ก็ต้องศึกษา หาความรู้ไปด้วย ไม่ใช่ใส่ชุดกีฬา รองเท้า พร้อมแล้วก็ลงสนาม ลุยได้ทันที ทำแบบนั้น ความเจ็บป่วยจะถามหาในภายหลัง เมื่ออายุมากขึ้น ดังนั้น การศึกษาวิทยาศาสตร์กีฬาและออกกำลังกายให้ถูกต้อง เพื่อให้ร่างกายมีความ แข็งแกร่ง ก่อนเล่นกีฬาแต่ละประเภทจึงเป็นเรื่องสำคัญมาก เตรียมตัวก่อนด้วยการวอร์มหรือบริหารกล้ามเนื้อข้อต่อสำคัญๆ ให้แข็งแรงก่อน เช่น ข้อเท้า ข้อเข่า เอว ไหล่ ข้อศอก ข้อมือ คอ กล้ามเนื้อข้อเหล่านี้ต้องแข็งแรง คราวนี้ก็จะสนุกกับการออกกำลังกายมากขึ้น เพราะไม่มีปัณหาเรื่องความเจ็บป่วยที่ จะตามมา หากไม่หักโหมจนเกินไป