การสร้างความสุขให้กับตัวเองมีหลายวิธี ซึ่งเป็นเรื่องสำคัญที่เราควรเรียนรู้ เพื่อไว้ปรับใช้กับการดำเนินชีวิตของเรา การสร้างความสุขที่ถูกวิธีจะทำให้เรามีความสุขในชีวิตจริงๆ ไม่ใช่สุขชั่วคราวจากวัตถุปรุงแต่งอย่างที่ผู้คนส่วนใหญ่เป็นกันอยู่ในทุกวันนี้

 

การสร้างความสุขให้กับตัวเอง อาจจะมี 2 แนวทางกว้างๆ ก็คือ 1. การสร้างความสุขโดยอาศัยปัจจัยภายนอก 2. สร้างความสุขจากข้างในตัวเราเอง คนส่วนใหญ่จะชอบความสุขที่มาจากปัจจัยภายนอกมากกว่า เพราะสร้างได้ง่ายกว่า และเราก็ถูกโฆษณาชวนเชื่อ ถูกปลูกฝังให้มีความสุขจากปัจจัยภายนอก โดยเฉพาะจากวัตถุ ทรัพย์สินเงินทอง หรือลาภยศ สรรเสริญ ชื่อเสียงและคนรอบข้าง

 

การสร้างความสุขจากปัจจัยภายนอก

การสร้างความสุขแบบนี้ค่อนข้างง่าย เพราะใช้วัตถุ หรือสิ่งมีชีวิตอื่น แต่ไม่ยั่งยืน ผู้คนส่วนใหญ่จะชอบการสร้างความสุขด้วยวิธีนี้ การถูกทำให้มีความสุขจากปัจจัยภายนอกในทางที่ผิด ซึ่งหลายคนมองว่า ต้องมีวัตถุ ต้องมีทรัพย์สินเงินทองจึงจะมีความสุข ไม่เช่นนั้นก็จะมีแต่ความทุกข์ ตัวอย่างความสุขจากภายนอก แบบต่าง
1. ความสุขจากวัตถุ ทรัพย์สมบัติ เป็นการสร้างความสุขให้ตัวเองด้วยวัตถุ สะสมทรัพย์สิน ของมีค่า สมบัติ ไว้ชื่นชม มีเงินมาก อาจจะทำให้รู้สึกว่ามีความสุข ต้องมีรถ บ้าน ของใช้แพงๆ เมื่อหาไม่ได้ก็จะเป็นทุกข์
2. ความสุขจากเงินทอง ต้องมีเงินมากๆ ไม่เช่นนั้น ก็ไม่มีความสุข สุดท้ายก็จะตามมาด้วยความทุกข์ หากยังหาเงินได้ไม่มากพอ แม้จะหาเงินได้มากจนถือว่าเป็นเศรษฐีแล้วก็ตาม บางคนกลับทุกข์หนักเข้าไปอีก เพราะยังมีรู้สึกว่ารวยไม่พอ ต้องรวยยิ่งๆ ขึ้น รวยมากกว่าทุกคนที่อยู่รอบตัว ยังทุกข์ใจ เพราะเพื่อนบางคนรวยกว่า
3. ความสุขจาก ลาภ ยศ ชื่อเสียง สรรเสริญ
4. ความสุขทางกามารมณ์
5. ความสุขจากสัตว์เลี้ยง 6. ความสุขจากคนรอบข้าง

 

ความสุขแบบนี้ไม่ยั่งยืน และเมื่อถึงเวลาหนึ่ง ก็จะเข้าใจและพบว่า ความสุขจากปัจจัยภายนอกเหล่านี้ ยิ่งมีมากเท่าใด ก็จะยิ่งสร้างความทุกข์ให้มากเท่านั้น มีเงินมากก็จะทุกข์เพราะหวงสมบัติ มีลาภ ยศ สรรเสริญก็ยิ่งทุกข์มากเมื่อสิ่งนั้นกำลังจะหมดไปตามวาระ ต้องออกจากงาน หรือถูกบีบให้ออก มีสัตว์เลี้ยงก็ต้องทุกข์ใจเพราะการดูแล มีทรัพย์สินก็เป็นภาระต้องดูแลเช่นกัน ฯลฯ

 

สิ่งสำคัญที่จะต้องเข้าใจ ก็คือ วัตถุเหล่านี้ซื้อความสุขจริงๆ ไม่ได้ เช่น อยากมีสุขภาพที่ดี ต้องออกกำลังกาย มีเงินมากเท่าใด มีชื่อเสียงมากเท่าใด ก็ช่วยให้ร่างกายแข็งแรงไม่ได้ และไม่ต้องใช้เงินซื้อ ความไม่รู้จักพอ จะยิ่งสร้างความทุกข์ที่เงินมากแค่ไหนก็ซื้อไม่ได้ มีลาภ ยศ ชื่อเสียง ก็ต้องแลกกับความเป็นส่วนตัวที่หายไป และปัญหาสารพันที่เข้ามาพร้อมกับผู้คนที่เข้าหา

 

ความสุขจากภายนอก หากพิจารณาให้ดีแล้วจะพบว่า ไม่ได้ทำให้เรามีความสุขอย่างแท้จริง แค่ช่วยคั่นเวลาชั่วครู่ชั่วคราวเท่านั้นเอง สุดท้ายแล้ว ก็จะกลับไปทุกข์เหมือนเดิม

การมีความสุขจากวัตถุภายนอก ต้องเสพแต่พอดี จึงจะมีความสุขอย่างยั่งยืน หากเกินพอดีก็จะมีแต่ทุกข์ กินมากไป ก็ทุกข์จากความเจ็บป่วย เป็นต้น

 

การสร้างความสุขจากข้างใน

วิธีสร้างความสุขจากข้างใน มีหลายวิธี การสร้างความสุขด้วยวิธีนี้ เป็นวิธีที่ค่อนข้างง่ายแต่ปฏิบัติยากและเข้าใจได้ยาก เพราะคนส่วนใหญ่ถูกปลูกฝังให้มีความสุขจากวัตถุจนเข้าใจว่า ต้องมีวัตถุเท่านั้น จึงจะมีความสุข ความสุขจากภายในเป็นความสุขที่ยั่งยืนกว่าความสุขจากปัจจัยภายนอก อาทิเช่น
1. ความสุขจากการมีชีวิตเรียบง่าย ลองนึกถึงวันสบายๆ วันพักผ่อน วันที่ชีวิตไม่ต้องคิดอะไรมาก วันในวัยเด็กที่ชีวิตไม่ได้มีอะไรมาก ไม่ต้องอาศัยวัตถุก็มีความสุขได้ นั่นคือความสุขจริงๆ ของคนเรา หลายคนมาไกล จนลืมไป

2. ความสุขจากการเข้าหาธรรมะ คำสอน ฝึกสมาธิ แผ่เมตตา ทำบุญ หลายคนอาจจะคิดว่าเป็นเรื่องที่ยังไกลตัว ยังไม่แก่ เรื่องแบบนี้ไม่ต้องรอให้แก่ แม้จะอายุน้อย แต่หากเข้าใจก็จะรู้วิธีสร้างความสุขเร็วกว่าคนอื่น ซึ่งก็จำเป็นที่จะต้องเรียนรู้การสร้างความสุขในรูปแบบนี้ ในวันใดที่ชีวิตต้องเจอะเจอกับปัญหา แม้จะมีเงินทอง ลาภ ยศ สรรเสริญ เมียสวย ก็ไม่สามารถช่วยแก้ปัญหาได้ แต่ความสุขจากทางนี้จะช่วยได้ โดยเฉพาะเมื่อสามารถปล่อยวางได้ ชีวิตจะมีความสุขอย่างที่สุด

3. ความสุขในการเรียนรู้ที่จะยอมรับในสิ่งที่ตัวเองเป็นอยู่ คนเราทุกข์เพราะความคิดของตัวเอง คิดอยากมี อยากได้ อยากเป็น เมื่อไม่เป็น ไม่ได้ ไม่มี ก็จะเป็นทุกข์ การยอมรับในสิ่งที่ตัวเองเป็นจะทำให้มีความสุขกับชีวิตได้ทันที เพราะคนเรานั้น เหมือนถูกลิขิตมาแล้วว่าให้เป็นอย่างไร การพยายามที่จะทำบางอย่าง เพื่อให้ดีขึ้น แต่อาจจะยิ่งแย่ลงไปอีก อยากมีตำแหน่งงานที่ดี แต่การทุ่มเททำงานอย่างหนักจนป่วย ทำงานไม่ได้ แทนที่จะก้าวหน้าในหน้าที่การงาน กลับหยุดอยู่แค่นั้น ทำให้ถูกย้ายตำแหน่ง หมดความก้าวหน้า ก็มี

 

 

เมื่อเรียนรู้และเข้าใจการสร้างความสุขแบบต่างๆ แล้ว ก็จะใช้ชีวิตอย่างมีความสุข สุขทั้งจากภายนอกและภายในจิตใจตัวเอง รู้ที่จะสร้างความสุขในสถานการณ์ต่างๆ ที่เป็นอยู่ ไม่ต้องรวย ไม่ต้องมีวัตถุ เคยรวยแล้วกลับมาจน ไม่เหลืออะไร ก็มีความสุขได้ หรือแม้จะมีทรัพย์สินเงินทางมากมาย ก็จะมีความสุขมากยิ่งขึ้น เพราะรู้วิธีที่จะมีความสุขทั้งจากปัจจัยภายนอกและภายใน นั่นเอง